Ĉapajev

Hieraŭ mi finlegis interesan, viglan, historie bazitan romanon pri V. I. Ĉapajev, verva komandanto de la Ruĝa Armeo dum la rusuja enlanda milito (1917-1923):

Jen la aŭtoro D. Furmanov , mem partia komisaro dum tiu periodo, en portreto pentrita de Sergej Maljutin:

La libron eldonis EKRELO en Lepsiko en 1933. Kiel montras la manskribita nomo supre de la unua paĝo, ĝi apartenis al Reto Rossetti (interese, ke li skribis jene: R. Roseti). Se mi ne mismemoras, mi ricevis ĝin donace (kun disfalinta bindo!, pro kio necesis rebindigo) de William Auld rekte en lia hejmo en Skotujo, antaŭ multaj jaroj.

Mi ĝuis legi la romanon kaj samtempe renkonti la marĝenajn notojn krajonajn de Reto, similajn al tiuj farataj de mi dum legado. Efektive, estis bele renkonti refoje Reton tiele, la iaman mentoron kaj korespond-amikon.

Cetere, krom la temo kaj tiu konkreta histori-periodo, la libro havas ankaŭ lingvan intereson. Malgraŭ interpunkcio kaj sintakso ne ĉiam tute klaraj, ekzemple koncerne la uzon de "si" kaj "sia", ĝi legeblas sufiĉe flue kaj atentokapte. Jen kaj jen oni trovas arĥaismojn kiel "fugi" (fuĝi) aŭ "konkiri" (konkeri), eksneologismojn kiel "represio" (subpremado), notindajn esprimojn ("la malfronto") kaj vortojn ne plu uzatajn kaj de nekonata deveno ("grimi" = ŝminki?). Fine oni ricevas fortan impreson ne tiom pri ies aŭ aliies (mal)heroeco, sed pri la frenezo de tia enlanda milito, kie ŝultron ĉe ŝultro batalis kontraŭ la blankuloj la komunismaj partianoj kaj la simile sed ali-nuance ruĝaj partizanoj.